ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ – ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Το Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία Ομηρούπολης στεγάζεται στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις του Δήμου Χίου και λειτουργεί ως ΚΕΠΕΑ περιφερειακού τύπου. Απαρτίζεται από πενταμελή Παιδαγωγική Ομάδα με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Την τεχνική υποστήριξη -όπου δύναται- την έχει γενικότερα ο Δήμος Χίου. Αντικείμενο δράσης του είναι η οργάνωση και υλοποίηση προγραμμάτων και δράσεων για την εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη, για τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας που επισκέπτονται το ΚΠΕ , στα πλαίσια του έργου «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020». Ενδυναμώνει υποστηρικτικά την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της περιοχής ευθύνης του μέσα από σεμινάρια, με αντικείμενο την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Σκοπεύει να αναπτύξει και να υπηρετήσει τους στόχους της Δια Βίου Μάθησης για το περιβάλλον και την Αειφορία, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε θέματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και υποστήριξης θεματικών δικτύων. Παράγει εκπαιδευτικό υλικό, παράλληλα αναπτύσσει θεματικά δίκτυα και συνεργάζεται με επιστημονικά ιδρύματα, επιστημονικούς φορείς ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, με τα σχολεία της περιοχής αλλά και με ενεργούς πολίτες, σε θέματα επιμόρφωσης, παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού, ανταλλαγής απόψεων και πληροφοριών και πρωτοβουλίες ανάληψης δράσης για τη λήψη αποφάσεων σε περιβαλλοντικά ζητήματα.
Συγκεκριμένα ευαισθητοποιεί πολίτες, μαθητές, εκπαιδευτικούς και κοινωνικές Ομάδες για ζητήματα:
• Ανάδειξης της καλλιέργειας της μαστίχας ως παράγοντα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα σύνδεσής της με τους παραδοσιακούς μεσαιωνικούς οικισμούς των Μαστιχοχωρίων της Χίου και τα προβλήματά τους,
• Προστασίας της βιοποικιλότητας και εμπέδωσης της αειφορικής εξέλιξης αλλά και των πιέσεων που δέχεται ένα οικοσύστημα ενός περιαστικού δάσους αλλά και των προστατευόμενων περιοχών [Natura] της Βόρειας Χίου,
• Προσέγγισης των ημιφυσικών οικοσυστημάτων, δηλαδή εκείνων που, μετά από ανθρώπινη παρέμβαση, συνδυάζουν το ανθρωπογενές με την έντονη παρουσία του φυσικού περιβάλλοντος.
• Ορθολογικής διαχείρισης των ενεργειακών πόρων με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Αναγνώρισης του Αιγαίου ως θάλασσας ειρήνης και αιτία για τη δημιουργία της ναυτικής παράδοσης της Χίου από τον Όμηρο μέχρι σήμερα αλλά και κατανόηση της ανάγκης προστασίας των παράκτιων οικοσυστημάτων του νησιού μας.

Δράση Π. Ε. 2.1: Προγράμματα Σχολικών Μονάδων
Ενότητα 1: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ
Το ΚΕΠΕΑ Ομηρούπολης έχει εκπονήσει μέχρι τώρα τέσσερις θεματικούς άξονες προγραμμάτων για μαθητές, οι οποίοι διαμορφώνουν συνολικά έντεκα (11) εκπαιδευτικά προγράμματα, καθώς διαφοροποιούνται ανά βαθμίδα εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις ηλιακές ανάγκες των μαθητών (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο). Έχει υλοποιήσει δε και τα έντεκα. Κατά τη διάρκεια όλων των προγραμμάτων, γίνεται χρήση ενεργητικών παιδαγωγικών μεθόδων μάθησης στα πλαίσια της διεπιστημονικότητας και πολύ-επιστημονικότητας με βιωματική, κυρίως, προσέγγιση και με αποκλειστικό στόχο την ενεργοποίηση του γνωστικού, συναισθηματικού αλλά και ψυχοκινητικού τομέα των συμμετεχόντων. Τα προγράμματα απευθύνονται σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δημοσίων και Ιδιωτικών Σχολείων (εσωτερικού και εξωτερικού), σε Ειδικά Σχολεία, Παιδικούς Σταθμούς καθώς και Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ). Συγκεκριμένα:

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ
Α) « Η Κλειδού ανθίζει ακόμη …»
Πρόκειται για ένα μονοήμερο πρόγραμμα Π.Ε. για μαθητές Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ Χίου, που επιχειρεί να προσεγγίσει την έννοια της βιοποικιλότητας και εμπέδωσης της αειφορικής εξέλιξης αλλά και των πιέσεων που δέχεται ένα οικοσύστημα, όπως αυτό της Κλειδούς, μέσα στο οποίο βρίσκονται και οι εγκαταστάσεις του ΚΠΕ Ομηρούπολης. Σε όλα τα στάδια υλοποίησης, εκτός από το θεωρητικό, γίνεται χρήση της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου με ομάδες των 15 – 20 παιδιών και με εμψύχωση από 2 εκπαιδευτικούς ανάλογα με τον αριθμό της μαθητικής ομάδας.
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη μελέτη πεδίου, που προσφέρει το περιβαλλοντικό μονοπάτι, του χειμάρρου και της πηγής της Μέσα Κλειδούς, δίπλα στο Κέντρο μας. Για το πρόγραμμα έχει παραχθεί εκπαιδευτικό υλικό από την παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ.

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
8:30 – 9:00 Προσέλευση – Υποδοχή – Παρουσίαση ΚΠΕ. / Γνωριμία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του ΦΟΒ.
9:00 – 10:30 Βρύσες Κλειδούς, παρατήρηση του φαραγγιού του Κολινδρού (βουνά, κοιλάδα, κοίτη χειμάρρου) – Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση του γνωστικού υλικού.
10:30 – 10:45 Διάλειμμα – δεκατιανό.
10:45 – 11:45 Περιβαλλοντικό μονοπάτι με δραστηριότητες – παιχνίδια χωρισμού ομάδων και ενεργοποίησης της φυσιολατρικής και περιβαλλοντικής συνείδησης των παιδιών: «Περπατώντας στο δάσος» – Ήχοι του δάσους, μυρωδιές – «Το Τραγούδι του Νερού» / Παιχνίδια στη φύση / Μελέτη πεδίου: Φυσιογραφία, Γεωλογία, Μετεωρολογικοί δείκτες, προσανατολισμός, μετρήσεις, παρατήρηση βιολογικών διεργασιών, ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση / Συλλογή φυτικών – ζωικών και άλλων δειγμάτων. Παρατήρηση δειγμάτων στα στερεοσκόπια, κατάταξη και αξιολόγησή τους με βάση μορφολογικά και οικολογικά κριτήρια.
11:45 – 12:20 Θέατρο Σκιών: Διαδραστική παράσταση:«Ο Καραγκιόζης Δασοφύλακας» /
Αισθητική έκφραση: Θεατρικές δράσεις / Ζωγραφική / Κατασκευές / Μουσικά Παιχνίδια
12:20 – 12:30 Παράδοση έντυπου υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση Προγράμματος. Αποχαιρετισμός.

«Η Νεράιδα της Κλειδούς»
(Παρουσίαση του προγράμματος για μαθητές Νηπιαγωγείου, Α΄, Β΄ τάξεων Δημοτικού Σχολείου, για μαθητές με ειδικές ανάγκες καθώς και για παιδιά Παιδικών Σταθμών)

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
8:30 – 9:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ. Υποδοχή – Παρουσίαση ΚΕΠΕΑ.
9:00 – 9:30 Βρύσες Κλειδούς, παρατήρηση του φαραγγιού του Κολινδρού (βουνά, κοιλάδα, κοίτη χειμάρρου). Παιχνίδι με τη μακέτα του κύκλου του νερού.
9:30 – 10:15 Συζήτηση με αφορμή το γράμμα της Νεράιδας της Κλειδούς, που ήδη έχει σταλεί στους μαθητές και διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση του γνωστικού υλικού.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό.
10:30 – 11:45 «Ακολουθώντας τα ίχνη της Νεράιδας»: Περιβαλλοντικό μονοπάτι με δραστηριότητες – παιχνίδια χωρισμού ομάδων και ενεργοποίησης της φυσιολατρικής και περιβαλλοντικής συνείδησης των παιδιών: «Το ποταμάκι και τα δένδρα του δάσους» – Το γράμμα του ποταμού / «Περπατώντας στο δάσος»-Ήχοι του δάσους ,μυρωδιές – «Το Τραγούδι του Νερού» / Παιχνίδια στη φύση (αλυσίδα της τροφής κτλ). / Συλλογή φυτικών – ζωικών και άλλων δειγμάτων και παρατήρηση – κατάταξή τους.
11:45 – 12:15 Θέατρο Σκιών: Διαδραστική παράσταση. «Ο Καραγκιόζης Δασοφύλακας» /Αισθητική έκφραση: Ζωγραφική / Κατασκευές / Μουσικά Παιχνίδια / Θεατρικές δράσεις με βάση το βιβλίο του ΚΠΕ : «Η χαρούμενη αλυσίδα».
12:15 – 12:30 Παράδοση έντυπου υλικού του ΚΕΠΕΑ. Αξιολόγηση προγράμματος. Αποχαιρετισμός.

Το πακέτο του εκπαιδευτικού υλικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή (εφ’ όσον δεν υπάρχει στο σχολείο) αποτελείται από:
• Ένα φάκελο επιτραπέζιο παιχνίδι «Σώσε το δέντρο σου».
• Ένα ενημερωτικό έντυπο σε μορφή τετραδίου «Η Κλειδού ανθίζει ακόμη…» με πληροφοριακό υλικό.
• Ένα χάρτινο δίσκο για τον κύκλο του νερού.
• Ένα εκπαιδευτικό παραμύθι «Η χαρούμενη αλυσίδα».
• Ένα διαδραστικό ψηφιακό δίσκο cd-rom με πλούσιο πληροφοριακό υλικό.
• Ένα φάκελο με φύλλα εργασίας.
• Το περιοδικό «ΑΣΠΕΤΣΑ» 4ο τεύχος.

Β) «Το δέντρο που πληγώνουμε: πηγή πλούτου, έμπνευσης και πολιτισμού»
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, κατά τη διάρκεια του οποίου οι μαθητές (11–18 ετών), με ομάδες των 15 – 20 παιδιών και με εμψύχωση από 2 εκπαιδευτικούς ανάλογα με τον αριθμό της μαθητικής ομάδας, έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά:
• Τις φάσεις της παραδοσιακής καλλιέργειας του μαστιχόδεντρου που αποτελεί παγκόσμια μοναδικότητα για το νότιο τμήμα της Χίου.
• Τα προϊόντα, που παράγονται με βάση τη μαστίχα, αλλά και τις ευεργετικές επιδράσεις τους στον άνθρωπο.
• Το ρόλο που παίζει ένα μονοπωλιακό προϊόν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής αλλά και της προόδου του συνεταιρισμού των Μαστιχοπαραγωγών.
• Τη μοναδικότητα της αρχιτεκτονικής των μεσαιωνικών παραδοσιακών οικισμών των Μαστιχοχωρίων, τη σύνδεση και αλληλεξάρτησή τους με την καλλιέργεια της μαστίχας αλλά και την αλλοίωση που δέχονται από το νέο τρόπο ζωής. Παράλληλα μαθαίνουν να διαβάζουν τα αρχιτεκτονικά και τυπολογικά στοιχεία των οικισμών μέσα από τη χρησιμότητά τους στην διαδικασία της αγροτικής παραγωγής και τον τρόπο που την εξυπηρετούσαν στο παρελθόν.
• Τα ήθη, τα έθιμα και γενικότερα τη λαογραφία των Μαστιχοχωρίων μαζί με ένα μεγάλο κομμάτι από το λαϊκό πολιτισμό που έχει αναπτυχθεί.
• Τους τρόπους με τους οποίους οι αγροτικές κοινωνίες του χθες αλληλεπιδρούσαν με το φυσικό περιβάλλον, καθορίζοντας έως ένα βαθμό τη μορφή του περιβαλλοντικού τοπίου.
• Τις παραδοσιακές μεθόδους γεωργικής εκμετάλλευσης του μαστιχόδεντρου, δηλαδή τη βιοκαλλιέργειά του και τις θετικές επιπτώσεις από την αξιοποίησή της όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για την οικονομία του νησιού.

«Το δέντρο που πληγώνουμε: πηγή πλούτου, έμπνευσης και πολιτισμού»
(Διήμερο πρόγραμμα για μαθητές Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ Χίου)
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
1η ημέρα
08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ. Υποδοχή – Παρουσίαση ΚΠΕ.
09:00 – 10:15 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση γνωστικού υλικού. Χωρισμός ομάδων.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό
10:30 – 11:15 Αίθουσα του Σχίνου: Παρουσίαση των εργαλείων της καλλιέργειας του μαστιχόδεντρου. Στερεοσκόπια: παρατήρηση της μαστίχας και των φύλλων του σχίνου ή και παρασκευή χιώτικου παραδοσιακού γλυκού ραβανί ή μαστιχόγλυκου.
11:15 – 11:35 Διαδρομή προς τη Βιβλιοθήκη Κοραή.
11:35 – 12:30 Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Αργέντη της Βιβλιοθήκης «Κοραής». Βιωματικές δραστηριότητες.
12:30 – 12:45 Διαδρομή προς Κάστρο Χίου.
12:45 – 13:30 Επίσκεψη στο Κάστρο της Χίου. Βιωματικές δραστηριότητες. Επιστροφή.

2η ημέρα
08:30 – 09:30 Διαδρομή από το Κ.Π.Ε. προς το μαστιχοχώρι του Πυργιού Χίου.
09:30 – 10:00 Ξενάγηση και δραστηριότητες σχετικές με την ιστορία, αρχιτεκτονική, λαογραφία και ζωή των μαστιχοκαλλιεργητών τότε και τώρα στον παραδοσιακό οικισμό του Πυργιού.
10:00 – 10:10 Διαδρομή προς Μουσείο Μαστίχας Χίου.
10:10 – 10:30 Διάλειμμα- δεκατιανό.
10:30 – 12:30 Επίσκεψη και δραστηριότητες στο Μουσείο Μαστίχας. Δράση στο μαστιχώνα του Μουσείου Μαστίχας – Οικολογία του σχινοχώραφου – Προσομοίωση της καλλιέργειας του σχίνου.
12:30 – 13:15 Παράδοση έντυπου υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση προγράμματος. Επιστροφή.

«Το δέντρο που πληγώνουμε: πηγή πλούτου, έμπνευσης και πολιτισμού»
(Τριήμερο πρόγραμμα για μαθητές Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ εκτός Χίου).
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων

1η ημέρα

08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ Ομηρούπολης. Υποδοχή – Παρουσίαση ΚΠΕ.
09:00 – 10:15 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση γνωστικού υλικού. Χωρισμός ομάδων.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό.
10:30 – 11:15 Αίθουσα του Σχίνου: Παρουσίαση των εργαλείων της καλλιέργειας του μαστιχόδεντρου. Στερεοσκόπια: παρατήρηση της μαστίχας και των φύλλων του σχίνου ή και παρασκευή χιώτικου παραδοσιακού γλυκού ραβανί ή μαστιχόγλυκου.
11:15 – 11:35 Διαδρομή προς Ένωση Μαστιχοπαραγωγών – (Ε.Μ.Χ.) ή το εργοστάσιο της Ε.Μ.Χ.
11:35 – 12:30 Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου: Επίσκεψη στους χώρους του εργοστασίου της μαστίχας και των προϊόντων μεταποίησής της.
12:30 – 12:45 Διαδρομή προς τη Βιβλιοθήκη «Κοραής».
12:45 – 13:30 Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Αργέντη της Βιβλιοθήκης «Κοραής». Βιωματικές δραστηριότητες.
13:30 – 14:00 Επιστροφή.

2η ημέρα

08:30 – 09:15 Διαδρομή από το ξενοδοχείο προς το Πυργί, μαστιχοχώρι της Χίου.
09:15 – 10:00 Ξενάγηση στο Πυργί και δραστηριότητες σχετικές με την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τη λαογραφία και τη ζωή των μαστιχοκαλλιεργητών τότε και τώρα.
10:00 – 10:10 Διαδρομή προς Μουσείο Μαστίχας Χίου
10:10 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό
10:30 – 12:30 Επίσκεψη και δραστηριότητες στο Μουσείο Μαστίχας. Δράση στο μαστιχώνα του Μουσείου Μαστίχας -Οικολογία του σχινοχώραφου – Προσομοίωση της καλλιέργειας του σχίνου.
12:30 – 12:45 Διαδρομή προς Μεστά, μαστιχοχώρι της Χίου.
12:45 – 13:30 Ξενάγηση στα Μεστά.
13:30 – 14:15 Επιστροφή.

3η ημέρα

09:30 – 10:00 Διαδρομή μαθητών και συνοδών πεζή προς την περιοχή Κάστρου Χίου.
10:00 -11:30 Ξενάγηση στο Κάστρο της Χίου.
11:30 – 12:30 Διάλειμμα – δεκατιανό. Παράδοση έντυπου υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση προγράμματος – Αποχαιρετισμός στην πλατεία του Κάστρου Χίου.

«Το Σχινάκι της Μαστίχας»
(Παρουσίαση του προγράμματος για μαθητές Νηπιαγωγείου, Α΄, Β΄, τάξεων Δημοτικού Σχολείου, για μαθητές με ειδικές ανάγκες καθώς και για παιδιά Παιδικών Σταθμών).
Το ΚΠΕ στέλνει στο σχολείο επιστολή του νάνου Σχινάκη, ο οποίος παρουσιάζει στα παιδιά το δέντρο που του ανέθεσε η Νεράιδα Αμαδρυάς, το Σχίνο και το προϊόν του, τη μαστίχα. Τα παιδιά του απαντούν με ζωγραφιές και μηνύματα.
Μετά από μέρες ορίζεται η επίσκεψη της σχολικής ομάδας στο ΚΠΕ. Ο νάνος Σχινάκης, τούς ζητάει να παίξουν κάποια παιχνίδια για να κερδίσουν τα μαστιχο-κεράσματα.

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ. Υποδοχή – Παρουσίαση του ΚΠΕ.
09:00 – 09:30 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση του γνωστικού υλικού.
09:30 – 09:45 Παιχνίδια γνωριμίας – ενεργοποίησης – συνεργασίας. Χωρισμός ομάδων.
09:45 – 10:15 Προσομοίωση της καλλιέργειας του σκίνου. Παρατήρηση της μαστίχας στα στερεοσκόπια.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό.
10:30 – 11:15 «Μαστιχοδράσεις» (εκπαιδευτικά – βιωματικά παιχνίδια). Παρασκευή Χιώτικου παραδοσιακού γλυκού ραβανί ή μαστιχόγλυκου. Επίσκεψη στο πεδίο του περιαστικού δάσους της Χίου.
11:15 – 12:15 Θέατρο Σκιών: Διαδραστική παράσταση «Ο Καραγκιόζης Μαστιχοκαλλιεργητής».
Αισθητική έκφραση: Ζωγραφική / Κατασκευές / Μουσικά Παιχνίδια / Θεατρικές Δράσεις με αφορμή το βιβλίο του ΚΠΕ: «Το Σχινάκι της Μαστίχας»
12:15 –12:30 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση του προγράμματος – Αποχαιρετισμός.

                 Το πακέτο του εκπαιδευτικού υλικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή (εφ’ όσον δεν υπάρχει στο σχολείο) αποτελείται από:

o Ένα βαλιτσάκι
o Φύλλα εργασίας
o Ένα σακουλάκι χάρτινο
o Ένα άλμπουμ φωτογραφιών
o Το περιοδικό «ΑΣΠΕΤΣΑ 1ο και 2ο τεύχος», το 2ο τεύχος και στην αγγλική
o Το παζλ του μαστιχόδενδρου
o Αφίσα προγράμματος

Γ) Κάμπος Χίου: «Περιδιαβαίνοντας το μυροβόλο δάσος των εσπεριδοειδών»
Η Παιδαγωγική Ομάδα του ΚΠΕ Ομηρούπολης σχεδίασε το παραπάνω πρόγραμμα καθώς και το συνοδευτικό εκπαιδευτικό του υλικό το σχολικό έτος 2007–2008. Η υλοποίηση του μονοήμερου ξεκίνησε το σχολικό έτος 2008 – 2009 και του διήμερου το σχολικό έτος 2009-2010.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, για σχολεία εντός της Χίου.
Το πρόγραμμα για σχολεία εκτός της Χίου είναι διήμερο, και σκοπό έχει να προσεγγίσει το θέμα των ημιφυσικών οικοσυστημάτων. Κατά την υλοποίησή του, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να:

1. Κατανοήσουν τις ιστορικές φάσεις εξέλιξης του οικισμού του Κάμπου (από το 14ο αιώνα και μετά).
2. Ανιχνεύσουν τις σχέσεις αρμονικής συνύπαρξης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων όσον αφορά την προστασία και αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος και ένταξης του ανθρωπογενούς στο φυσικό περιβάλλον σε ένα ενιαίο και συνεχές σύνολο.
3. Καταγράψουν την πλούσια κληρονομιά στους τομείς της πολιτιστικής παράδοσης και ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων (γεωργία, εμπόριο, μεταποίηση).
4. Γνωρίσουν τις σύγχρονες μεθόδους γεωργικής καλλιέργειας εσπεριδοειδών (βιοκαλλιέργεια) με τα πολλαπλά οφέλη (περιβαλλοντικά – οικονομικά – κοινωνικά), που προκύπτουν σε συνάφεια με τα σημερινά προβλήματα διάσωσης και συνέχισης της ιστορίας του Κάμπου της Χίου. Θα χρησιμοποιηθεί η μέθοδος του περιβαλλοντικού μονοπατιού ώστε να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι στις ήδη καταγεγραμμένες πολιτιστικές διαδρομές του Κάμπου της Χίου.
   Ομάδες στόχου, αποτελούν μαθητικές ομάδες και των δυο βαθμίδων εκπαίδευσης.
   Σε όλα τα στάδια υλοποίησης του παραπάνω εκπαιδευτικού προγράμματος, εκτός από το θεωρητικό, γίνεται χρήση της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου με ομάδες των 15 – 20 παιδιών και με εμψύχωση από 2 εκπαιδευτικούς, ανάλογα με τον αριθμό της μαθητικής ομάδας. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη μελέτη πεδίου στον Κάμπο της Χίου.
   Για το πρόγραμμα έχει εκδοθεί σχετικό εκπαιδευτικό υλικό.

Κάμπος Χίου: «Περιδιαβαίνοντας το μυροβόλο δάσος των εσπεριδοειδών»
(Παρουσίαση του μονοήμερου Προγράμματος του Κάμπου Χίου για μαθητές Γ΄ Δ΄ Ε΄ ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ Χίου)

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ. Υποδοχή – Παρουσίαση του ΚΠΕ.
(Εναλλακτική λύση: Η Παιδαγωγική Ομάδα του ΚΠΕ επισκέπτεται το σχολείο).
09:00 – 09:30 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση του γνωστικού υλικού.
09:30 – 09:50 Διαδρομή προς τον Κάμπο
09:50 – 11:00 Κάμπος: Περιβαλλοντικό μονοπάτι. Ξενάγηση (φυσιογραφία, παραδοσιακά οικοδομικά υλικά, αρχιτεκτονική αρχοντικών και εκκλησιών, βοτσαλωτές αυλές, μαντρότοιχοι, δένδρα και φυτά κήπων). Προβληματισμός (αλλαγές χρήσεων γης, αρχιτεκτονικές δυσαρμονίες, ρύπανση εδαφών και νερού, βιοκαλλιέργεια). Βιωματικές δραστηριότητες: Μελέτη πεδίου, θεατρική έκφραση, μουσική.
11:00 – 11:20 Μετάβαση στο περιβόλι.
11:20 – 11:40 Διάλειμμα – δεκατιανό.
11:40 – 12:40 Δραστηριότητες στο περιβόλι: Φάσεις και εργαλεία εσπεριδοκαλλιέργειας – Διαδρομή του νερού από το πηγάδι προς το περιβόλι – Λειτουργία του μάγγανου (και προσομοίωση συγκοινωνούντων δοχείων). Παιχνίδι γνωριμίας με το αρχοντικό του περιβολιού. Παρακολούθηση εμπορικών / αγροτουριστικών / μεταποιητικών διαδικασιών (παρασκευή λουκουμιών, γλυκών, ποτών). Μουσείο Citrus Memories (Ιστορία του Κάμπου, αρχοντικά, εργαλεία καλλιέργειας, συσκευασία και εμπόριο εσπεριδοειδών).
12:40 – 13:15 Ανακεφαλαιωτικές – εμπεδωτικές δραστηριότητες – Έκφραση: Βίντεο του Citrus Memories για τον Κάμπο / Παιχνίδια ρόλων / Θεατρική έκφραση.
13:15 – 13:30 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση προγράμματος – Αποχαιρετισμός- Επιστροφή.

Κάμπος Χίου: «Περιδιαβαίνοντας το μυροβόλο δάσος των εσπεριδοειδών»
(Παρουσίαση του διήμερου Προγράμματος του Κάμπου Χίου για μαθητές Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ εκτός Χίου)
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων

1η ημέρα
08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ. Υποδοχή – Παρουσίαση ΚΠΕ.
09:00 – 10:15 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση του γνωστικού υλικού.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα – δεκατιανό
10:30 – 11:00 Μετάβαση στην πόλη της Χίου.
11:00 – 12:15 Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Αργέντη της Βιβλιοθήκης «Κοραής». .
Μουσείο Φυσικών Επιστημών (1ο Γυμνάσιο Χίου). Εργοστάσιο χυμών. Βιωματικές δραστηριότητες.
12:15 – 12:30 Διαδρομή προς το Κάστρο της Χίου.
12:30 – 13:30 Ξενάγηση στο Κάστρο της Χίου.
13:30 – 14:00 Επιστροφή

2η ημέρα
08:30 – 09:00 Μετάβαση στον Κάμπο.
09:00 – 10:45 Κάμπος: Περιβαλλοντικό μονοπάτι. Ξενάγηση (φυσιογραφία, παραδοσιακά οικοδομικά υλικά, αρχιτεκτονική αρχοντικών και εκκλησιών, βοτσαλωτές αυλές, μαντρότοιχοι, δένδρα και φυτά κήπων). Προβληματισμός (αλλαγές χρήσεων γης, εγκατάλειψη, αρχιτεκτονικές δυσαρμονίες, ρύπανση εδαφών και νερού, βιοκαλλιέργεια). Βιωματικές δραστηριότητες: Μελέτη πεδίου, θεατρική έκφραση, μουσική.
10:45 – 11:00 Διαδρομή προς το περιβόλι.
11:00 – 11:15 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
11:15 – 12:00 Δραστηριότητες στο περιβόλι: Φάσεις και εργαλεία εσπεριδοκαλλιέργειας – Διαδρομή του νερού από το πηγάδι προς το περιβόλι – Λειτουργία του μάγγανου (και προσομοίωση συγκοινωνούντων δοχείων) Παιχνίδι γνωριμίας με το αρχοντικό του περιβολιού. Παρακολούθηση εμπορικών / αγροτουριστικών / μεταποιητικών διαδικασιών (παρασκευή λουκουμιών, γλυκών, ποτών). Μουσείο Citrus Memories (Ιστορία του Κάμπου, αρχοντικά, εργαλεία καλλιέργειας, συσκευασία και εμπόριο εσπεριδοειδών).
12:00 – 13:15 Ανακεφαλαιωτικές – Εμπεδωτικές δραστηριότητες – Έκφραση: Βίντεο του Citrus Memories για τον Κάμπο / Παιχνίδια ρόλων / Θεατρική έκφραση.
13:15 – 13:30 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση προγράμματος. Αποχαιρετισμός. Επιστροφή.

«Στα περιβόλια με τις Εσπερίδες»
(Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος για το Νηπιαγωγείο, Α΄ Β΄ τάξεων Δημοτικού, για μαθητές με ειδικές ανάγκες καθώς και για παιδιά Παιδικών Σταθμών).

Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
08:30 – 09:00 Προσέλευση στο ΚΠΕ -Υποδοχή – Παρουσίαση του ΚΠΕ.
09:00 – 09:30 Διαδραστική ηλεκτρονική παρουσίαση γνωστικού υλικού.
09:30 – 09:45 Παιχνίδια γνωριμίας – ενεργοποίησης – συνεργασίας, χωρισμός ομάδων.
09:45 – 10:15 Προσομοίωση καλλιέργειας εσπεριδοειδών. Παρασκευή χυμών.
10:15 – 10:30 Διάλειμμα-Δεκατιανό. Δοκιμή μεταποιημένων προϊόντων του Κάμπου.
10:30 – 11:15 Παιδαγωγικές δραστηριότητες (εκπαιδευτικά-βιωματικά παιχνίδια).
11:15 – 12:15 Θέατρο Σκιών: Διαδραστική παράσταση: «Ο Καραγκιόζης Εσπεριδοκαλλιεργητής».
Αισθητική έκφραση: Ζωγραφική/Κατασκευές / Μουσικά Παιχνίδια. Θεατρικές Δράσεις με αφορμή το βιβλίο του ΚΠΕ: «Στα Περιβόλια του Κάμπου».
12:15 – 12:30 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση προγράμματος – Αποχαιρετισμός.
Το πακέτο του εκπαιδευτικού υλικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή (εφ’ όσον δεν υπάρχει στο σχολείο) αποτελείται από:
• Ένα φάκελο – επιτραπέζιο παιχνίδι «Προστάτεψε το χιώτικο Κάμπο».
• Ένα εκπαιδευτικό βιβλίο «Στα περιβόλια του Κάμπου» για μικρούς μαθητές.
• Ένα εκπαιδευτικό περιοδικό «Ασπέτσα 3» με πλούσιο πληροφοριακό υλικό.
• Ένα ψηφιακό δίσκο cd-rom του οδοιπορικού – περιβαλλοντικού μονοπατιού του Κάμπου.
• Ένα φάκελο με φύλλα εργασίας.
• Αφίσα του προγράμματος.

ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΞΟΝΑ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ (Πιλοτική εφαρμογή)
«Θάλασσα, θαλασσάκι μου..»
(Παρουσίαση του προγράμματος για μαθητές Νηπιαγωγείου, Α΄, Β΄, τάξεων Δημοτικού Σχολείου, για μαθητές με ειδικές ανάγκες καθώς και για παιδιά Παιδικών Σταθμών).
Το ΚΠΕ στέλνει στο σχολείο επιστολή από ένα θαλασσινό μυθικό πρόσωπο, το οποίο παρουσιάζει στα παιδιά τις περιπέτειές του στο μαγικό κόσμο της θάλασσας. Τα παιδιά του απαντούν με ζωγραφιές και μηνύματα. Μετά από μέρες ορίζεται η επίσκεψη της σχολικής ομάδας στο ΚΠΕ. Ο μυθικός ήρωας παρουσιάζει στα παιδιά τις περιπέτειές του στο μαγικό κόσμο της θάλασσας και τους ζητάει να παίξουν κάποια παιχνίδια για να κερδίσουν τους θησαυρούς της θάλασσας.

« …Σε πέλαγα και ακρογιάλια, με καράβια χιώτικα…»
Πρόκειται για ένα διήμερο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, για μαθητές Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ Χίου, που επιχειρεί να προσεγγίσει την έννοια της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και εμπέδωσης της αειφορικής εξέλιξης αλλά και των πιέσεων που δέχονται τα οικοσυστήματα της θάλασσας. Σε όλα τα στάδια υλοποίησης, εκτός από το θεωρητικό, γίνεται χρήση της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου με ομάδες των 15 – 30 παιδιών και με εμψύχωση από 2 -3 εκπαιδευτικούς, ανάλογα με τον αριθμό της μαθητικής ομάδας.
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη μελέτη πεδίου, που προσφέρουν οι χώροι επισκέψεων και δραστηριοτήτων, όπως αναλυτικά περιγράφονται στο πρόγραμμα. Για το πρόγραμμα έχει παραχθεί εκπαιδευτικό υλικό από την παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ.

« …Σε πέλαγα και ακρογιάλια, με καράβια χιώτικα…»
Πρόκειται για ένα τριήμερο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, για μαθητές Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ, για σχολεία εκτός Χίου, που επιχειρεί να προσεγγίσει την έννοια της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και εμπέδωσης της αειφορικής εξέλιξης αλλά και των πιέσεων που δέχονται τα οικοσυστήματα της θάλασσας. Σε όλα τα στάδια υλοποίησης, εκτός από το θεωρητικό, γίνεται χρήση της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου, με ομάδες των 15 – 30 παιδιών και με εμψύχωση από 2 – 3 εκπαιδευτικούς ανάλογα με τον αριθμό της μαθητικής ομάδας.
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη μελέτη πεδίου, που προσφέρουν οι χώροι επισκέψεων και δραστηριοτήτων, όπως αναλυτικά περιγράφονται στο πρόγραμμα. Για το πρόγραμμα έχει παραχθεί εκπαιδευτικό υλικό από την παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ.

ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ
Να γνωρίσουν την ποικιλία της θαλάσσιας χλωρίδας και της πανίδας στο θαλάσσιο χώρο που, περιβάλλει το νησί της Χίου αλλά και γενικότερα, καθώς και τα προβλήματα ρύπανσης που αντιμετωπίζει.
• Να γνωρίσουν την επίδραση της θάλασσας στο κλίμα και το μικροκλίμα του νησιού της Χίου.
• Να ενημερωθούν για τους τρόπους και τις φάσεις ψαρέματος.
• Να γνωρίσουν την «Οικονομία της θάλασσας» και την επίδρασή της στην εθνική μας οικονομία και τη ζωή μας γενικότερα.
• Να έρθουν σε επαφή και να γνωρίσουν στοιχεία της λαϊκής μας παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς, όσον αφορά τη σχέση τους με το περιβάλλον και τη φύση γενικότερα.(Πάντα με άξονα τη θάλασσα και τον πολιτισμό της)
• Να μελετήσουν και να γνωρίσουν τα στοιχεία της σε διάφορους τομείς (Αρχιτεκτονική, κατοικία, ένδυση, διατροφή, υγεία, επαγγέλματα, ασχολίες, θρησκεία, ήθη, έθιμα και τέχνη, ντοπιολαλιά, ιδιωματισμοί).
• Να συγκρίνουν το χθες με το σήμερα και να οδηγηθούν σε συμπεράσματα – προτάσεις.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ
• Να κατανοήσουν το ρόλο και τη λειτουργία του θαλάσσιου περιβάλλοντος – οικοσυστημάτων.
• Να αναγνωρίσουν τη σχέση των παραγόμενων προϊόντων της θάλασσας, με την οικονομία και τον τρόπο ζωής της παραδοσιακής αλλά και της σύγχρονης κοινωνίας του νησιού και του τόπου τους.
• Να διερευνήσουν την αλληλεξάρτηση της παραγωγικής διαδικασίας των προϊόντων από τη θάλασσα με την αειφορική διαχείριση και αξιοποίησή τους από τον άνθρωπο της παραδοσιακής αλλά και της σύγχρονης κοινωνίας.
• Να κατανοήσουν τη διαχρονική εξέλιξη του ρόλου της παραγωγικής διαδικασίας στην αυτονόμηση της παραδοσιακής αλλά και της σύγχρονης κοινωνίας.
• Να κατανοήσουν τη σχέση αλληλεπίδρασης φυσικού περιβάλλοντος, λαϊκής παράδοσης και πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία θα συμβάλλει αποφασιστικά στην προστασία, διατήρηση και αξιοποίηση των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών στοιχείων κάθε τόπου, με αειφορική κατεύθυνση και προοπτική, με άξονα αιχμής τη θάλασσα.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΙ – ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ
• Να συνεργαστούν στη δυναμική της ομάδας.
• Να αναπτύξουν την ικανότητα ανταλλαγής απόψεων και εργασίας σε ομάδες.
• Να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές φιλικές προς το θαλάσσιο περιβάλλον.
• Να εξοικειωθούν στη δημιουργική δράση μέσα από τα εργαστήρια, τις δραστηριότητες και τη μεθοδολογία των προγραμμάτων.
• Να υιοθετήσουν τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος και να δημιουργήσουν προοπτικές αειφόρου ανάπτυξης.
• Να συμβάλουν θετικά στη διατήρηση της φυσιογνωμίας της λαϊκής παράδοσης και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Να αναπτύξουν την ικανότητα ανταλλαγής απόψεων και εργασίας σε ομάδες.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ
• Να μετατραπούν σε φορείς διάχυσης των εμπειριών τους στην τοπική κοινωνία και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
• Να αναπτύξουν ικανότητα λήψεως αποφάσεων και δημιουργικής παρέμβασης.
• Να προσδώσουν αξία στον απλό τρόπο ζωής των ανθρώπων της θάλασσας.
ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΤΙΚΟΙ-ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ
• Να αναγνωρίσουν την ομορφιά της φύσης .
• Να αναγνωρίσουν την αξία της λαϊκής τέχνης και να σχηματίσουν πρότυπα μοντέλα αισθητικής.
• Να αναπτύσσουν καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
• Να χειρίζονται εργαλεία απαραίτητα για το ψάρεμα αλλά και άλλες εργασίες.
• Να μεταποιούν φυσικά προϊόντα.
• Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες στις εργασίες τους και στο πεδίο
• Να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους.

« Θάλασσα, θαλασσάκι μου..»
(Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος για το Νηπιαγωγείο, Α΄ Β΄ τάξεων Δημοτικού, για μαθητές με ειδικές ανάγκες καθώς και για παιδιά Παιδικών Σταθμών)
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
08:30 – 08:45 Προσέλευση του σχολείου στις εγκαταστάσεις του Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης – Υποδοχή. Παρατήρηση, για αφόρμηση, της «γωνιάς της θάλασσας» με ανάλογα εκθέματα. (χλωρίδα – πανίδα, εργαλεία ψαρέματος και εργαλεία κατασκευής σκαφών κ.τ.λ.)
08:45 – 09:15 Παρουσίαση του γνωστικού υλικού του προγράμματος με σχετικό powerpoint.
09:15 – 09:30 Παρατήρηση στα μικροσκόπια και τα στερεοσκόπια δειγμάτων θαλασσίου ύδατος και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας.
09:30 – 09:45 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
09:45- 10:00 Αναχώρηση για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος
10:00 – 10:15 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της Ιχθυόσκαλας Χίου/Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου – Δράσεις με παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού.
10:15 – 10:45 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της παραλίας της Ιχθυόσκαλας Χίου/ Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου – Δράσεις. (Παρατήρηση της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, προβλήματα ρύπανσης, μέτρηση θερμοκρασίας, αλατότητας του θαλασσινού νερού κ.τ.λ.
10:45-11:00 Επιστροφή στο ΚΠΕ Ομηρούπολης.
11:00 – 11:45 Δραστηριότητες – παιχνίδια. Αναγνώριση του θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας από φωτογραφικό λεύκωμα. / Προσομοίωση ψαρέματος στη γωνιά της θάλασσας. /Τα εργαλεία του ψαρά και του καραβομαραγκού – παιχνίδι με ερωτήσεις. Με κάθε σωστή ερώτηση τα παιδιά κερδίζουν φυτά και ζώα της θάλασσας. Με αυτά φτιάχνουν το δικό τους «θαλασσάκι». / Εικαστική έκφραση των παιδιών – χειροτεχνία – τραγούδι και χορός.
11:45 – 12:15 Διαδραστική παράσταση Καραγκιόζη, «Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΝΑΥΤΙΚΟΣ», η οποία διαμορφώνει συνείδηση της σημασίας και της δυνατότητας παρέμβασης για την προστασία του περιβάλλοντος.
12:15 – 12:30 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση του προγράμματος. Αποχαιρετισμός.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΗΜΕΡΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
«…Σε πέλαγα και ακρογιάλια, με καράβια χιώτικα…»
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
1η μέρα

08:30 – 08:45 Προσέλευση του σχολείου στις εγκαταστάσεις του Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης – Υποδοχή. Παρατήρηση για αφόρμηση, της «γωνιάς της θάλασσας» με ανάλογα εκθέματα (χλωρίδα – πανίδα, εργαλεία ψαρέματος και εργαλεία κατασκευής σκαφών κ.τ.λ.)
08:45 – 09:15 Παρουσίαση του γνωστικού υλικού του προγράμματος με σχετικό powerpoint.
09:15 – 09:45 Παρατήρηση στα μικροσκόπια και τα στερεοσκόπια δειγμάτων θαλασσίου ύδατος και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας.
09:45 – 10:00 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
10:00 – 10:15 Αναχώρηση για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος.
10:15 – 11:30 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της Ιχθυόσκαλας Χίου/ Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου – Δράσεις με παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού.
11:30 – 13:00 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της παραλίας της Ιχθυόσκαλας Χίου/ Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου – Δράσεις. (Παρατήρηση της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, προβλήματα ρύπανσης, μέτρηση θερμοκρασίας, αλατότητας του θαλασσινού νερού κ.τ.λ.)
13:00 – 14:00 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της παραλίας του Κάστρου της Χίου. /Εκπαιδευτική δράση με εκπαιδευτικό παιχνίδι γνώσεων για το λιμάνι της Χίου, σε συνεργασία με τη Γ΄ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
2η μέρα
08:30 – 08:45 Αναχώρηση από το Κ.Π.Ε. για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος.
08:45 – 10:00 Επίσκεψη στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Χίου και το Ναυτικό σταθμό Πολεμικού Ναυτικού Χίου – Ενημέρωση για προβλήματα ρύπανσης και προστασίας θαλασσίων συνόρων.
10:00 – 10:15 Διαδρομή προς ναυπηγείο μικρών σκαφών.
10:15 – 11:00 Επίσκεψη σε ναυπηγείο μικρών σκαφών, ενημέρωση και περιήγηση στους χώρους του ναυπηγείου – κατασκευή μικρού δείγματος σκάφους.
11:00 – 11:15 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
11:15 – 11:35 Διαδρομή προς Ναυτικό Μουσείο Χίου.
11:35 – 13:00 Επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείου Χίου – Εκπαιδευτικό Παιχνίδι. (Τα παιδιά συμπληρώνουν ειδικά φύλλα εργασιών με βάση το γνωστικό υλικό από την ιστορία και τα εκθέματα του Μουσείου).
13:00 – 13:10 Διαδρομή προς Α. Ε. Ν. Χίου
13:10 – 13:45 Επίσκεψη στην Α.Ε.Ν. Μηχανικών Χίου/Ναυτιλιακό Εκπαιδευτικό Κέντρο Cosmos. – Προσομοίωση αίθουσας μηχανοστασίου Πλοίου/ Προσομοίωση αίθουσας γέφυρας Πλοίου. (Τα παιδιά καταγράφουν και αναγνωρίζουν τους χώρους, τα μηχανήματα και τα εργαλεία των εργαστηρίων με βάση το γνωστικό υλικό από την ενημέρωση που τους έχει γίνει).
13:45 – 14:00 Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση του προγράμματος. Αποχαιρετισμός.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΡΙΗΜΕΡΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
« …Σε πέλαγα και ακρογιάλια, με καράβια χιώτικα…»
(Παρουσίαση του τριήμερου Προγράμματος της Θάλασσας για μαθητές Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΣΔΕ εκτός Χίου)
Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων
1η μέρα
08:30 – 08:45 Προσέλευση του σχολείου στις εγκαταστάσεις του Κ.Π.Ε. Ομηρούπολης – Υποδοχή. Παρατήρηση, για αφόρμηση, της «γωνιάς της θάλασσας» με ανάλογα εκθέματα. (χλωρίδα – πανίδα, εργαλεία ψαρέματος και εργαλεία κατασκευής σκαφών κ.τ.λ.)
08:45 – 09:15 Παρουσίαση του γνωστικού υλικού του προγράμματος με σχετικό powerpoint.
09:15 – 09:45 Παρατήρηση στα μικροσκόπια και τα στερεοσκόπια δειγμάτων θαλασσίου ύδατος και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας.
09:45 – 10:00 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
10:00 – 10:15 Αναχώρηση για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος.
10:15 – 11:30 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της Ιχθυόσκαλας Χίου/ Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου – Δράσεις με παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού.
11:30 – 13:00 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της παραλίας της Ιχθυόσκαλας Χίου / Λιμανάκι Αγίας Παρασκευής Καστέλου Χίου- Δράσεις. (Παρατήρηση της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, προβλήματα ρύπανσης, μέτρηση θερμοκρασίας, αλατότητας του θαλασσινού νερού κ.τ.λ.)
13:00 – 14:00 Έρευνα πεδίου στην περιοχή της παραλίας του Κάστρου της Χίου./ Εκπαιδευτική δράση με εκπαιδευτικό παιχνίδι γνώσεων για το λιμάνι της Χίου, σε συνεργασία με τη Γ΄ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
2η μέρα
08:30 – 08:45 Αναχώρηση από το Κ.Π.Ε. για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος.
08:45 – 10:00 Επίσκεψη στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Χίου και το Ναυτικό σταθμό Πολεμικού Ναυτικού Χίου – Ενημέρωση για προβλήματα ρύπανσης και προστασίας θαλασσίων συνόρων.
10:00 – 10:15 Διαδρομή προς ναυπηγείο μικρών σκαφών.
10:15 – 11.00 Επίσκεψη σε ναυπηγείο μικρών σκαφών, ενημέρωση και περιήγηση στους χώρους του ναυπηγείου – κατασκευή μικρού δείγματος σκάφους.
11:00 – 11:15 Διάλειμμα – Δεκατιανό.
11:15 – 11:35 Διαδρομή προς Ναυτικό Μουσείο Χίου.
11:35–13:00 Επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείου Χίου – Εκπαιδευτικό Παιχνίδι. (Τα παιδιά συμπληρώνουν ειδικά φύλλα εργασιών με βάση το γνωστικό υλικό από την ιστορία και τα εκθέματα του Μουσείου).
13:00 – 13:10 Διαδρομή προς Α. Ε. Ν. Χίου
13:10 –14:00 Επίσκεψη στην Α.Ε.Ν. Μηχανικών Χίου/Ναυτιλιακό Εκπαιδευτικό Κέντρο Cosmos. – Προσομοίωση αίθουσας μηχανοστασίου Πλοίου/ Προσομοίωση αίθουσας γέφυρας Πλοίου. (Τα παιδιά καταγράφουν και αναγνωρίζουν τους χώρους, τα μηχανήματα και τα εργαλεία των εργαστηρίων με βάση το γνωστικό υλικό από την ενημέρωση που τους έχει γίνει).
3η μέρα
08:30 – 08:45 Αναχώρηση πεζή για επισκέψεις στα πεδία του προγράμματος.
08:45 – 11:00 Επίσκεψη στο ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ «ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΚΟΣ».
11:00 – 12:00 Επίσκεψη και ξενάγηση στο Εκπαιδευτικό Ιστιοφόρο «ΜΑΝΙΑ» του ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ «ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΚΟΣ» – Εκπαιδευτικές δράσεις. (Περιοχή Λιμένα Χίου).
12:00 – 14:00 Διάλειμμα – δεκατιανό. Ανασκόπηση – ανακεφαλαίωση και κλείσιμο του προγράμματος με αξιολόγηση και ελεύθερη έκφραση των μαθητών με ελεύθερη συζήτηση, παιχνίδι ρόλων, μικρή θεατρική δράση κ.ά. Παράδοση εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ. Αξιολόγηση του προγράμματος. Αποχαιρετισμός.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
Το πακέτο του Εκπαιδευτικού Υλικού σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή αποτελείται από:
• Ένα φάκελο – επιτραπέζιο παιχνίδι «Μικροί Εξερευνητές του Ναυτικού Μουσείου».
• Ένα εκπαιδευτικό βιβλίο «Θαλασσοπεριπέτειες» για μικρούς μαθητές.
• Ένα εκπαιδευτικό περιοδικό με πλούσιο πληροφοριακό υλικό.
• Ένα ψηφιακό δίσκο cd-rom του οδοιπορικού – περιβαλλοντικού μονοπατιού.
• Ένα φάκελο με φύλλα εργασίας (Hλ. Μορφή CD) .
• Αφίσα του προγράμματος.
• Λοιπά Υλικά (Σετ χημικής ανάλυσης νερού, εργαλεία και υλικά ψαρέματος και κατασκευής μικρών σκαφών, μικροσκόπια, στερεοσκόπια κ.λ.π.)

Συμπληρωματικό Παραδοτέο Υλικό όλων των Προγραμμάτων
• Αναλυτική κατάσταση των μαθητικών ομάδων και των σχολείων που συμμετείχαν στα προγράμματα του ΚΠΕ.
• Φύλλα αξιολόγησης δραστηριοτήτων των μαθητών και των εκπαιδευτικών συνοδών.
• Αποτύπωση βιωματικών τους εκφράσεων.
• Παρουσίαση της θεωρητικής προσέγγισης των προγραμμάτων σε ηλεκτρονική μορφή.
• Έντυπο ή ηλεκτρονικής μορφής υλικό από τη μελέτη πεδίου. Καταχωρήσεις στον Τύπο και στα ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε που αφορούν τις δράσεις του ΚΠΕ.

Ενότητα 2: ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ Κ.Π.Ε. ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗΣ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΧΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ
Η Παιδαγωγική Ομάδα του ΚΠΕ Ομηρούπολης Χίου έχει προβεί σε επισκέψεις σε σχολικές μονάδες των Δ/νσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χίου για την υλοποίηση εκπαιδευτικών περιβαλλοντικών δράσεων με θεματικούς άξονες που άπτονται του αντικειμένου των εκπαιδευτικών περιβαλλοντικών του προγραμμάτων, αλλά και θέματα ευρύτερου περιβαλλοντικού και εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος (νερό, ανακύκλωση, παραγωγή βιολογικού λιπάσματος, κλιματική αλλαγή, άνθρωπος, περιβάλλον, πολιτισμός, υγεία κ.λ.π.)

Δράση Π. Ε. 2.2: ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
Στα πλαίσια του επιμορφωτικού του ρόλου, στην Εκπαίδευση για την Αειφόρο ανάπτυξη, πραγματοποιεί:
Εκδηλώσεις περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος,, για την τοπική κοινωνία, της Χίου, επιμορφωτικά θεματικά σεμινάρια εκπαιδευτικών, σεμινάρια και δράσεις υποστήριξης του Ε.Θ.Δ.Π.Ε. «ΟΤΑΝ Η ΦΥΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ…ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ», το οποίο συντονίζει το ΚΠΕ. Επίσης οργανώνει επιμορφωτικά θεματικά σεμινάρια εκπαιδευτικών και δράσεις , στην Περιφέρεια Β. Αιγαίου, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες
δ/νσεις πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
• Ανακοίνωση και πρόγραμμα σεμιναρίου
• Αφίσα σεμιναρίου
• Προσκλήσεις
• Φάκελος που θα περιέχει το υποστηρικτικό υλικό των σεμιναρίων (εισηγήσεις, παρουσιάσεις, κ.λ.π.)
• Δελτίο αξιολόγησης του σεμιναρίου
• Καταχωρήσεις σε ηλεκτρονικά και έντυπα Μ. Μ. Ε.
• Πρόγραμμα και καταστάσεις συμμετεχόντων

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ Π. Ε. (Τοπικά, Περιφερειακά, Εθνικά και Διεθνή)
Το ΚΠΕ Ομηρούπολης, σε πρώτο επίπεδο, έχει επιδιώξει τη συμμετοχή, συνεργασία και αλληλοενημέρωση με τα παρακάτω Δίκτυα που βρίσκονται σε άμεση συνάφεια με τα εκπαιδευτικά προγράμματα Π.Ε. που υλοποιεί αλλά και καλύπτουν τις ανάγκες των σχολείων της περιοχής του.

1. Εθνικό θεματικό Δίκτυο : «ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ, ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Καστοριάς.
2. Εθνικό θεματικό Δίκτυο : «ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ», με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Αρχανών Ηρακλείου.
3. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο : «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΦΥΣΗ», με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Κόνιτσας.
4. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο : «ΚΑΣΤΡΟ, Ο ΤΟΠΟΣ ΤΟ ΟΡΙΖΕΙ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟ ΧΤΙΖΕΙ» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Μολάων Λακωνίας.
5. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο «ΜΕΛΙΣΣΑΣ ΕΡΓΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΓΑΘΑ» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Αρναίας Χαλκιδικής.
6. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο : «ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Ε6 & Ε4» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Μαρώνειας.
7. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο: «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Νάουσας.
8. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο: «Τα Πετρογέφυρα της Ελλάδας» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Μακρινίτσας.
9. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο: «Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO στην Ελλάδα» με συντονιστικό φορέα το ΚΠΕ Ευεργέτουλα Λέσβου.
   ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
   § Εκπαιδευτικό υλικό σε τυπική μορφή (φυλλάδια, αφίσες, εποπτικό υλικό κ.λ.π.) αλλά και σε ηλεκτρονική.
   § Υλικό αποτύπωσης των μαθητικών δραστηριοτήτων.
   § Τελικό προϊόν αξιολόγησης από μαθητές και εκπαιδευτικούς.
   § Προγράμματα και καταστάσεις συμμετεχόντων σε συναντήσεις, ημερίδες και σεμινάρια του Δικτύου.
   § Ιστοσελίδα Τοπικές και διεθνείς Συνεργασίες
   Το ΚΠΕ Ομηρούπολης διατηρεί άριστες σχέσεις με τους τοπικούς φορείς αυτοδιοίκησης πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, δηλαδή τους ΟΤΑ της Χίου, την Περιφερειακή Ενότητα Χίου αλλά και την Τοπική Ένωση Δήμων του νησιού μας.
   Το ΚΠΕ Ομηρούπολης επιδιώκει τη συνεργασία με τους Υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Σχολικών Δραστηριοτήτων των νομών εμβέλειάς του και τα άλλα ΚΠΕ της χώρας, και ιδιαίτερα τα γειτονικά, με στόχο την υλοποίηση κοινών δράσεων εκπαιδευτικού ή ενημερωτικού χαρακτήρα.
   • Συνεργάζεται με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα ΤΕΙ Τεχνολογίας Τροφίμων Αθηνών, Κοσμετολογίας Αθηνών, το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (Ε.Θ.Ι.Α.Γ.Ε), το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε), το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, ΑΕΝ Μηχανικών Χίου, εξασφαλίζοντας εισηγητές για τα σεμινάριά του.
   • Συνεχίζεται η συνεργασία με την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου για την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση και την τεχνική υποστήριξη του εκπαιδευτικού προγράμματος: Το δέντρο που πληγώνουμε: «Πηγή πλούτου, έμπνευσης και πολιτισμού».
   • Προγραμματίζει ουσιαστικότερη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ε.Κ.Θ.Ε., τη HELMEPA, Το Βοτανικό Κήπο Αιγαίου, το Τεχνικό Επιμελητήριο Χίου. Παράλληλα σχεδιάζει να προχωρήσει σε συνεργασίες με τοπικούς φορείς, συλλόγους και μη κυβερνητικές οργανώσεις, με διεθνείς οργανισμούς με γνώμονα την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από περιβαλλοντικά ζητήματα.
   • Εγκαινιάστηκε η συνεργασία με την εταιρεία ΧΥΜΟΙ ΧΙΟΥ Α. Ε. για την υποστήριξη του προγράμματος του ΚΠΕ για τον Κάμπο της Χίου και τα εσπεριδοειδή.
   • Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, θα πραγματοποιείται ανακύκλωση χαρτιού σε συνεργασία με το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών Χίου καθώς και ανακύκλωση μπαταριών σε συνεργασία με την εταιρεία ΑΦΗΣ στους χώρους του ΚΠΕ.
   • Συνεργάζεται με τη Δασική Υπηρεσία.
   • Συνεργάζεται με την Ομάδα Εθελοντών Δασοπυροσβεστών «Όμικρον» πρώην Δήμου Ομηρούπολης, τους Ναυτοπροσκόπους Βροντάδου και την Επιτροπή για τη σωτηρία της Κλειδούς σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, καθώς επίσης και με το σύλλογο Οικολογίας ΕΛΙΞ.
   • Εγκαινιάστηκε η συνεργασία με το Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευνας και Παράδοσης «ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΚΟΣ», για την υποστήριξη του προγράμματος του ΚΠΕ με θεματικό άξονα τη θάλασσα το Ναυτικό Μουσείο Χίου, καθώς και το Κέντρο Ναυτικής Εκπαίδευσης Cosmos .
   • Εγκαινιάστηκε η συνεργασία με το Μουσείο Μαστίχας Χίου, για την υποστήριξη του εκπαιδευτικού προγράμματος του ΚΠΕ με θεματικό άξονα τη μαστίχα Χίου.
   • Συνεργάζεται με όλα τα τοπικά Μ.Μ.Ε. (τηλεοπτικοί σταθμοί, εφημερίδες).